Gia đình, ở đó có thể có gia đình hạt nhân, có thể có gia đình nhiều thế hệ. Nơi ấy, con người ta có thể lột bỏ thứ mặt nạ vẫn đeo hàng ngày như nụ cười mặc định khi gặp khách hàng, tiếng nói nhỏ nhẹ để dễ ký một hợp đồng với đối tác… Nơi gia đình, các thành viên có khi có bất đồng, giận hờn, cãi vã, bực mình do lối sống và cách nghĩ khác nhau giữa các thế hệ. Nhưng nơi đó, con người ta có thể tự nhiên khóc cười, nhí nhố không cần giữ kẻ, nơi mà người ta nào là thường bị cằn nhằn nhiều nhất, nào là những sự quan tâm nhiều khi thái quá khiến ta cảm thấy phiền hà, là khi bé ta khó chịu vì bị kèm cặp muốn tung cánh, đến khi lớn lên rồi mới thấy khát thèm những nhắc nhở quan tâm, muốn được cha làm con ngựa cõng con trên lưng, muốn nũng nịu được mẹ dỗ dành, nơi chị em chí chóe khóc hờn, sum vầy bên bữa cơm đạm bạc nhưng vô cùng ấm cúng.
Người mẹ trong gia đình vốn rất hiền cũng sẵn sàng xù lông như gà mẹ để bảo vệ gà con khi con mình bị người ta ăn hiếp. Cha tưởng rằng khô khan cứng cỏi nhưng cũng lặng lẽ quay đi lau dòng lệ ngày con gái lên xe hoa. Anh cậy sức trai hay bắt nạt em, thế nhưng ngày em gái lấy chồng thì lăm le chú rể “cậu mà không tốt với nó thì tôi sẽ đón nó về nhà”. Em hay tỏ ra bướng bỉnh, nhưng lại nhắn tin “em nhớ chị quá” ngay đêm đầu tiên chị về nhà chồng. Ở nơi gia đình, có thể có cả những giọt nước mắt khổ đau, nhưng sau tất cả vẫn là tình thương yêu vô bờ bến mà dù những khi ta sai lầm lỡ bước thì vẫn có những người sẵn sàng bao dung và rộng lượng dang tay đón ta về.
Chính vì gia đình có ý nghĩa thiêng liêng thế, nên Chúa Giêsu khi nhập thể làm người, Ngài đã chọn sinh ra trong một gia đình, được nuôi nấng lớn khôn như bao trẻ để đồng hành và dẫn dắt các gia đình. Thế nhưng, phụng vụ Lễ Thánh Gia Thất hôm nay không đóng khung trong phạm vi gia đình trần thế. Ngôi Hai Thiên Chúa giáng sinh không phải chỉ để làm con thánh Giuse và Mẹ Maria, nhưng Chúa Giêsu còn thực hiện ý Cha trên Trời khi Người thưa: “Sao cha mẹ lại tìm con? Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?”
Dĩ nhiên cần thời gian để thánh Giuse và Đức Mẹ Maria nghiền ngẫm, cầu nguyện mới có thể có chung nhịp đập của con tim như Chúa Giêsu, mới hiểu được điều Người muốn nói, để gia đình Thánh Gia trở nên mẫu gương cho chúng ta về việc thờ phượng Chúa, về lối sống đạo và về tình yêu thương hy sinh cho nhau. Chúa Giêsu mời gọi chúng ta hãy vươn xa hơn mối dây gia đình theo máu mủ, theo huyết thống để liên kết mọi người lại với nhau bằng chính Lời Chúa: “Mẹ Ta và anh em Ta là người nghe và thực hành lời Chúa”. Nhờ vậy mới có thể làm cho ý Chúa Cha được thể hiện dưới đất cũng như trên trời.
Như chúng ta biết, bệnh ung thư làm hủy hoại tế bào, mà gia đình được ví như tế bào của xã hội. Vì thế, khi cuộc sống gia đình có nguy cơ bị rạn nứt, thì cũng như những ung nhọt làm hủy hoại tế bào của xã hội. Xã hội càng lung lay hơn khi ngày nay người ta làm biến dạng nền tảng gia đình vốn có “ba ngọn nến lung” là cha mẹ và con cái. Nhiều cặp bạn trẻ nam nữ sống theo kiểu “góp gạo thổi cơm chung” mà không có một cam kết chung thủy, chỉ đơn giản hợp rồi lại tan; một số người lại sống chung đồng tính nam nam – nữ nữ, những người ly dị tái hôn, những “single mom” (người mẹ đơn thân) để tự do bay nhảy…
Giữa những vấn nạn bất cập ấy, gia đình Công giáo có nhiệm vụ thật quan trọng vì là hình ảnh của sự hiệp thông nơi Thiên Chúa Ba Ngôi. Phép bí tích Hôn phối của đôi vợ chồng Công giáo còn là thể hiện sự gắn kết tình yêu giữa Chúa Giêsu Kitô với Giáo Hội của Người là Dân Thiên Chúa. Mà mối dây liên kết keo sơn trong gia đình là do tình yêu thương, có Thiên Chúa hiện diện và là trung tâm. Vì thế, xã hội cũng như Giáo Hội muốn lành mạnh và phát triển, mỗi chúng ta cần lưu tâm đến sự phát triển tình yêu và lòng đạo đức trong mỗi gia đình.
Để được như thế, người cha gia đình hãy biết noi gương thánh Giuse, là người yêu thương Đức Maria hết mực chẳng đay nghiến hay để vợ mình bị kết án, là người đứng mũi chịu sào đưa Hài Nhi và Mẹ Người lánh nạn trong cơn nguy khó, là người trụ cột gia đình trong bổn phận nghề nghiệp để chăm lo cho vợ con. Còn người mẹ gia đình hãy noi gương Đức Maria bớt đi những lời qua tiếng lại, có nhiều tình huống hãy suy đi nghĩ lại, dâng lên Chúa cả những lúc trái ý, khó hiểu. Còn con cái trong gia đình vừa luôn biết làm đẹp lòng Thiên Chúa qua việc sống đạo đức, cũng phải thảo hiếu với cha mẹ qua việc vâng lời, chăm học và trở nên bác ái với nhau. Ý thức sống tốt trong mối liên hệ gia đình, chúng ta sẽ nhận ra “con người ta có nghìn phương để đi, triệu nơi để đến nhưng chỉ có một nơi để quay về là gia đình, nơi chúng ta luôn tìm được bình an”.
Xin Thánh Gia Thất hãy nâng đỡ các thành viên gia đình chúng con, và đồng hành với các gia đình trẻ trong nỗi khó khăn của cuộc sống mưu sinh, để họ luôn ý thức mỗi ngày dành ra bữa cơm gia đình và giờ kinh chung là những chất liệu hun đúc lên sự đầm ấm gia đình. Amen.
Lm Alfonso
Với thi sĩ Tế Hanh, ông coi gia đình là cái nôi phát xuất tình yêu, vì thế, ông viết: “Con nằm giữa cha, con nằm giữa mẹ. Cuộc đời nằm giữa yêu thương” (Tế Hanh).
Thật thế, ai trên đời này cũng đều có một gia đình, khi nhắc đến, lòng mỗi người rộn lên bao nhiêu nhung nhớ trìu mến, vì: “Người ta có rất nhiều nơi để đến, nhưng chỉ có một chốn để quay về, đó là gia đình”. Ôi hình ảnh gia đình thật đẹp và cao quý trong tâm tưởng của mỗi người, khiến chúng ta phải trân trọng!
Cao đẹp, vì nơi gia đình, mọi mối tương quan được thiết lập. Trân trọng vì gia đình là nền tảng của xã hội và Giáo Hội.
Tuy nhiên, muốn cho các mối tương quan được tốt đẹp và nền tảng được vững chắc, ắt phải dựa trên tình yêu được bắt nguồn từ tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi.
Với người Công Giáo, mỗi khi nhắc đến vai trò gia đình, Giáo Hội còn nhấn mạnh và đi xa hơn khi khẳng định: Gia đình là “Giáo Hội thu nhỏ”; hay “Giáo Hội tại gia” (x. SGLC 2205; FC 52). Nơi đó: “Mỗi gia đình thể hiện đúng bản chất của mình là một cộng đoàn yêu thương, hiệp nhất và thánh thiện để làm dấu chỉ loan báo cho mọi người về Nước Thiên Chúa” (x. FC 52).
Sứ mạng ấy được nói đến cách cụ thể và thiết thực qua lời dạy của thánh Phaolô trong bài đọc II hôm nay:“Hỡi các bà vợ, hãy phục tùng chồng trong Chúa cho phải phép. Hỡi những người chồng, hãy yêu thương vợ mình, đừng đay nghiến nó. Hỡi những người con, hãy vâng lời cha mẹ trong mọi sự, vì đó là đẹp lòng Chúa. Hỡi những người cha, đừng nổi cơn phẫn nộ với con cái, kẻo chúng nên nhát đảm sợ sệt” (Cl 3, 18-21).
Như vậy, đời sống vợ chồng được mời gọi diễn tả tình yêu giữa Thiên Chúa với dân người; giữa Đức Kitô với Giáo Hội.
Nếu Thiên Chúa luôn trung thành, yêu thương con người, không bao giờ ly dị chúng ta, dù đã nhiều lần chúng ta bất trung, bội bạc và vô ơn…; thì đời sống vợ chồng cũng luôn mời gọi chúng ta noi gương Thiên Chúa để sống trung thành với nhau trọn đời.
Nếu Đức Giêsu đã yêu thương Giáo Hội và hiến thân vì Giáo Hội, thì vợ chồng cũng được mời gọi sống chết cho nhau như thế. Trong đời sống vợ chồng, chúng ta: “Hãy mặc lấy những tâm tình từ bi, nhân hậu, khiêm cung, ôn hoà, nhẫn nại, chịu đựng lẫn nhau, và hãy tha thứ cho nhau nếu người này có chuyện phải oán trách người kia. Như Chúa đã tha thứ cho anh em, anh em cũng hãy tha thứ cho nhau. Và trên hết mọi sự, anh em hãy có đức yêu thương, đó là dây ràng buộc điều toàn thiện” (Cl 3, 12-14).
Khi dạy tín hữu như thế, thánh Phaolô muốn nhắc đến điều căn bản của gia đình, đó là: một cộng đoàn đức tin và yêu thương…
Sang bài Tin Mừng, thánh sử Luca trình thuật sự kiện Đức Giêsu cùng với cha mẹ Ngài trẩy hội lên đền Giêrusalem để mừng lễ, sau kỳ lễ, Ngài đã ở lại đền thờ và: “Ngồi giữa các thầy tiến sĩ, nghe và hỏi các ông về những chuyện liên quan đến Kinh Thánh” (x. Lc 2, 46).
.
Câu chuyện kết thúc bằng việc Đức Maria và thánh Giuse sau khi biết Đức Giêsu không về với bà con thân thuộc, liền quay trở lại để tìm con. Phần Đức Giêsu khi đã gặp Đức Mẹ và thánh Giuse, Ngài đã theo cha mẹ trở về Nazareth và: hằng “vâng phục hai ông bà […], tiến tới trong sự khôn ngoan, tuổi tác và ân sủng, trước mặt Thiên Chúa và người ta” (x. Lc 2, 51-52).
Qua câu chuyện Tin Mừng, chúng ta thấy, Đức Giêsu đã đặt trung tâm đời sống của Ngài là Thiên Chúa, nên cũng như mọi người, Ngài lên đền thờ Giêrusalem dự lễ để chu toàn bổn phận trong lòng mến với Thiên Chúa.
Nơi Đức Maria và thánh Giuse, thì luôn coi Đức Giêsu là trung tâm của gia đình, nên khi không thấy Đức Giêsu, các ngài đã hối hả lên đường để đi tìm!
Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng: cuộc sống của gia đình chúng ta sẽ gặp được niềm vui, bình an và hạnh phúc nếu biết gắn bó với Thiên Chúa trong đời sống cầu nguyện và luôn đặt Ngài vào trung tâm của gia đình. Nếu đi ngược lại điều đó, mọi mối tương quan sẽ bị rạn nứt và đổ vỡ vì nó không được bắt nguồn từ tình yêu Thiên Chúa.
Thật vậy, đời sống cầu nguyện nơi gia đình là tối quan trọng. Quan trọng đến độ nếu muốn có một gia đình hạnh phúc thì không thể không cầu nguyện. Tại sao vậy? Thưa! Vì khi cầu nguyện, mọi mối tương quan được khởi sắc và khăng khít.
Hãy cầu nguyện với Chúa mọi nơi mọi lúc. Cầu nguyện trong sự cảm nghiệm sâu xa về tình yêu của Thiên Chúa trong cuộc đời. Tạ ơn Chúa vì tất cả những gì Ngài đã ban cho.
Ngày nay, người ta coi thường giờ kinh gia đình, thay vào đó là giờ của tivi, truyền hình, sách báo… và nhiều chuyện khác…
Tuy nhiên, hệ quả đằng sau nó chính là sự chia rẽ, rạn nứt, vì không được Lời Chúa hướng dẫn, không nhận ra khuyết điểm để sửa sai, không thấy ân lộc Chúa ban mà tạ ơn, như vậy, đây là mối nguy của sự chung thủy.
Khi cầu nguyện chung với nhau, mọi người được Chúa hướng dẫn và mọi thành viên học được bài học yêu thương.
Nếu con cái tôn thờ Thiên Chúa thì chúng không thể không yêu thương, kính trọng cha mẹ là hình ảnh và đại diện Chúa trên trần gian.
Nếu vợ chồng có những chuyện không thể tha thứ, khi cầu nguyện, chúng ta sẽ thấy được Thiên Chúa nhân hậu và quảng đại, Ngài đã tha thứ cho mình, thì mình cũng phải tha thứ cho nhau… Trong cuộc sống, có biết bao những khó khăn cách này, cách khác… nhìn lên Thánh Giá Chúa trong tâm tình cầu nguyện, chúng ta sẽ thấy được mọi lời giải đáp và tìm lại được ý nghĩa, giá trị của đau khổ trong đời sống đức tin.
Cuối cùng, tham dự các buổi cử hành phụng vụ, lãnh nhận các Bí tích, nhất là Bí tích Giải tội và Thánh Thể, chúng ta sẽ được chính lòng thương xót của Thiên Chúa dưỡng nuôi và định hướng.
Mẫu gương gia đình Thánh Gia mà Giáo Hội mừng kính hôm nay toát lên những đặc tính đó. Và, khi thiết lập lễ Thánh Gia, Giáo Hội mời gọi mọi thành phần hãy nhìn ngắm, chiêm ngưỡng đời sống của gia đình Thánh Gia. Những tấm gương ngời sáng của một người cha, một người mẹ và một người con hết lòng vì gia đình.
Lạy Thiên Chúa là Cha chúng con, xin cho các bậc làm cha mẹ biết ý thức được vai trò, trách vụ quan trọng của mình trong gia đình, từ đó biết chu toàn bổn phận, yêu thương và giáo dục con cái nên người.
Xin cho các người con biết yêu mến, vâng phục cha mẹ trong tình yêu, để qua đó, được trở nên con người tốt giúp ích cho Giáo Hội và xã hội.
Xin Chúa ban cho mọi thành viên trong gia đình biết yêu thương nhau như khuôn mẫu của Gia đình Thánh Gia khi xưa. Amen.
Jos. Vinc Ngọc Biển