Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Mátthêu (Mt 7: 1-5)
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Các con đừng đoán xét để khỏi bị đoán xét. Các con đoán xét thể nào thì các con cũng bị đoán xét như vậy. Các con dùng đấu nào mà đong, thì cũng sẽ đong lại cho các con bằng đấu ấy. Sao ngươi thấy cái rác trong mắt anh em, mà không thấy cái đà trong mắt ngươi? Hoặc sao ngươi bảo anh em: “Để tôi lấy cái rác ra khỏi mắt anh”, và này: cái đà đang ở trong mắt ngươi. Đồ giả hình, hãy lấy cái đà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi ngươi sẽ thấy rõ để lấy cái rác ra khỏi mắt anh em ngươi”.
Hôm nay, ta bắt gặp trang Tin Mừng theo Thánh Matthêu, với phần diễn từ Bài giảng Trên Núi. Đây là những lời khuyên dạy của Chúa Giêsu đối với người theo Chúa: một lối sống đạo đức thực sự khiêm tốn, biết mình. Trình thuật Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu dạy chúng ta đừng xét đoán người khác để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán, đừng lên án người khác để khỏi bị lên án.
Ngay câu mở đầu, thánh sử Matthêu đã nêu bật nguyên nhân dẫn đến việc chúng ta bị xét đoán là do chúng ta đã xét đoán. Chúng ta dễ nói lên ý kiến, nhận định chủ quan về người khác, mặc dù chúng ta chẳng có trách nhiệm để làm việc đó. Nhất là khi chúng ta có ảo tưởng cho rằng mình đạo đức hơn người, có khả năng hơn người, có quyền hơn người… là chúng ta dễ dàng phê phán không thương tiếc. Thậm chí có người nói cản. Nói bừa để tỏ ra ta đây hiểu biết lề luật, nắm vững đường lối… mà châm chọc, chê bai người khác.
Và ta thấy đôi khi có người cũng cho rằng: đó là vì tinh thần bác ái, muốn người khác nên tốt nhưng sợ không dám nói thẳng. Về nhận xét của mình…mà sẵn sàng rêu rao cho mọi người biết về những sai lầm, khiếm khuyết của người khác… để đề cao mình hơn.
Chúa Giêsu nhấn mạnh: “Vì anh em xét đoán thế nào thì…cũng sẽ bị xét đoán như vậy….Đong đấu nào…sẽ được đong bằng đấu ấy” (c.2). Ngài khẳng định về cách đối xử của chúng ta với anh em đồng loại sẽ được trả lời trong ngày sau hết, tại có khi sẽ xảy ra ngay tại đời này. Vì sự “đạo đức nửa vời” của chúng ta mà chúng ta tự lên mặt dạy dỗ người khác.
Đây là thái độ tự mãn, tự cao, tự đại. Nó đối nghịch với nhân đức, hiền lành, khiêm nhường. Nhịn nhục. Chúa Giêsu đề cao cảnh giác về chuyện này. Ngài không cấm chúng ta có những nhận xét khách quan, những nhận xét phân biệt phải trái, sai quấy. Nhưng khi chúng ta kết tội và lên án lương tâm người anh em, là chúng ta xâm phạm lãnh vực dành riêng cho Thiên Chúa. Trong đời sống cộng đồng, điều này dễ xảy ra khi chúng ta có một chút gì hơn anh chị em mình: chức tước trong giáo xứ, danh dự trong khu xóm… lúc ấy chúng ta dễ dàng lên “bài giảng” với những bài “đạo đức nửa mùa” theo chủ quan của chúng ta. Chúng ta tự coi mình là “cái rốn vũ trụ” và cho rằng và mọi lời nói và việc làm của chúng ta là hợp lý, là phải đạo.
Trong (c.3 và c. 4) Chúa Giêsu nhắc chúng ta về thận phận của chính mình tại sao chúng ta quá chú tâm đến “ cọng rơm trong mắt của người anh em mà quên đi mình đang vác một cái xà”. Cái xà ấy đã che phủ con mắt đức tin của chúng ta, và chúng ta chỉ còn soi mói cái xấu của người anh em mà không biết là: người khi lên án, xét đoán người khác là chính chúng ta đang tự lên án, kết tội mình.
Ta thấy ở đây Chúa Giêsu nhắc chúng ta phải dè dặt khi xét đoán người khác.
Hãy nhớ lại thân phận bụi tro của mình cũng dầy những khuyết điểm tội lỗi… mà bao dung tha thứ những lỗi lầm của người anh em. Có thế, chúng ta mới đấm ngực ăn năn thú nhận và không lên mặt hợm hĩnh khi góp ý xây dựng người anh em, không coi thường, khinh khi người khác mà biết đón nhận nhau trong đức ái.
Trong câu cuối cùng, Chúa Giêsu gợi những kẻ xét đoán người khác là: Đạo đức giả Ngài ra lệnh: chúng ta hãy lấy cái xà ra trước, rồi thấy rõ mà lấy cọng rơm cho người anh em ( c.5). Nghĩa là chúng ta phải thực hành điều mình hiểu và điều mình nói, thì mới xây dựng người khác trên con đường nhân đức được.
Chúa Giêsu lên ánnhững người sống giả hình hãnh diện cho mình là người công chính mà lên án người khác. Chính Chúa Giêsuđã nêu gương sáng cho chúng ta khi đón nhận và cảm thông với những yếu đuối của con người. Đồng thời Chúa Giêsu hướng chúng ta đến thái độ sống đức yêu thương đó là hãy đong cho anh em những đấu đầy tràn như Thiên Chúa đã quảng đại đong cho chúng ta.Người ban cho chúng ta nhiều hơn những gì chúng ta mong ước và cầu xin.
Trong ý định ngàn đời của Thiên Chúa, con người chúng ta được tạo dựng cho nhau và vì nhau. Tha nhân làm phong phú đời sống của chúng ta, họ đắp đổi và giúp chúng ta nên hoàn thiện.Bởi lẽ mỗi người chúng ta không phải là một ốc đảo giữa biển khơi, chúng ta luôn sống trong nhiều tương quan đa chiều. Tương quan gần gũi với chính mình và với người khác, với gia đình và cộng đồng xã hội, tương quan với thiên nhiên và vũ trụ trời đất.
Có một cô gái trẻ mới chuyển đến ở trong một xóm nghèo. Cô phát hiện hàng xóm của mình là một phụ nữ nghèo góa chồng và có hai đứa con nhỏ.
Một buổi tối nọ,cả xóm bỗng bị cúp điện nên cô gái trẻ phải dùng nến để thắp sáng.Một lát sau, nghe có tiếng gõ cửa, cô gái trẻ hé cửa để nhìn vànhận ra đó là đứa bé con nhà hàng xóm. Nó khe khẽ hỏi: “Cô ơi cô, nhà cô có nến để đốt không ạ?”
Cô gái trẻ nghĩ: “Nhà nó nghèo đến nỗi nến cũng không có mà dùng? Mình mà cho nhà nó một lần, mai mốt nó lại sang xin nữa cho mà xem!”Thế là cô gái sẵng giọng trả lời vọng ra: “Không có!”
Đúng lúc cô định đóng cửa lại, đứa trẻ nhà hàng xóm nghèo tươi cười nói: “Cháu biết ngay là nhà cô không có nến mà!”Nói xong, nó chìa ra hai cây nến nhỏ và nói: “Mẹ cháu nghĩ cô mới chuyển đến chắc là không có có gì để đốt nên mới bảo cháu mang nến sang cho cô dùng tạm.” Bấy giờ cô gái mới chưng hửng xấu hổ vì đã vội nghĩ xấu cho người khác.
Trong cuộc sống, đôi lúc chúng ta cũng hành xử như cô gái trên.Chúng ta khó chịu khi bị người khác làm phiền. Chúng ta tự mãn cho mình là người có đầy đủ mọi thứ vật chất trên đời mà không cần đến sự giúp đỡ của người khác. Câu chuyện trên cho thấy cô gái trẻ vội vàng xét đoán hành động của đứa trẻ con nhà hàng xóm trong khi nó thật tình muốn giúp đỡ cô.
Chúa Giêsu lại khác, Chúa Giêsu muốn chúng ta vượt lên cách hành xử nhân bản không xét đoán người khác mà còn phải làm những điều tốt đẹp và cầu nguyện cho họ. Thói thường chúng ta dễ nhìn thấy những điều tiêu cực hơn là điều tích cực nên dễ dàng lên án người khác.
Chúa Giêsu cho chúng ta một cách hành xử đầy yêu thương đó là tự nhìn nhận bản thân mình trước khi xét đoán người khác “tiên trách kỷ hậu trách nhân”.Mỗi người hãy tự nhìn vào nội tâm của lòng mình với biết bao những tham vọng và yếu đuối, những nhỏ nhen ích kỷ để chúng ta biết sống quảng đại hơn.Trước khi muốn lấy cái rác trong mắt người khác hãy khiêm tốn lấy cái xà trong mắt mình. Tâm hồn chúng ta còn nhiều góc tối, còn nhiều tham vọng xấu xa thấp hèn nên phải cậy nhờ ơn Chúa soi sáng.
Huệ Minh
SUY NIỆM 2
Ở một đền thờ Hylạp, ngay lối cổng vào, có khắc câu: “Hãy tự biết mình”. Tại sao lại có câu nói đó? Thưa, bởi vì biết mình là một điều khó, nhưng nếu khó mà không làm được thì làm sao biết được người khác? Không biết mình thì không thể tồn tại theo hướng tích cực, mà nếu có tồn tại thì cũng trở thành trò cười cho thiên hạ, bởi vì nhiều khi: “Ngôn hành bất nhất”.
Bài Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu đã chỉ ra sự nguy hiểm, tác hại của việc kiêu ngạo, háo danh nên không biết mình. Vì không biết, nên đâu thấy nơi mình có khuyết điểm, lỗi lầm trầm trọng, vì thế mới thích “lên mặt dạy đời”.
Trong thực tế, có rất nhiều người hăng say, vội vã sửa lỗi cho anh em, dù là lỗi nhỏ, nhưng thực tế, lỗi mình thì lớn hơn rất nhiều mà không thấy hay cố tình che lấp để như một ngụy biện nhằm khẳng định mình là người đạo đức hơn người.
Đức Giêsu không có ý cấm chúng ta sửa lỗi cho anh em, bởi vì sửa lỗi cho anh em bằng việc nêu gương sáng và chân tình thì đây là đức ái. Tuy nhiên, vì hiềm khích thì lại trở thành gương mù và phản tác dụng.
Vì thế, nguyên tắc hữu lý và đạt tình chính là bao dung với tha nhân, và nghiêm khắc với chính mình. Không thổi phồng tội người khác, không thu nhỏ lỗi của mình. Khiêm tốn sửa mình trước khi góp ý cho tha nhân.
Lạy Chúa Giêsu, theo Lời Chúa dạy hôm nay, chắc có lẽ chúng con sẽ bị xét đoán thật nhiều vì lối sống thiếu bác ái khi hay xét đoán anh chị em của chúng con. Xin cho chúng con luôn biết thưa với Chúa: xin cho con biết Chúa và xin cho con biết con. Biết Chúa để yêu mến Chúa. Biết con để sống khiêm tốn. Chỉ khi nào chúng con biết sống như thế, chúng con mới yêu thương anh chị em cách thật lòng. Amen.
Jos. Vinc. Ngọc Biển