1 “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng.2 Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi.3 Còn anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm,4 để việc anh bố thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.5 “Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả: chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư, cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em: chúng đã được phần thưởng rồi.6 Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.16 “Còn khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi.17 Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm,18 để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh.
SUY NIỆM
Bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu nói đến ba trụ cột lớn làm cơ sở cho đời sống tốt lành của người Do Thái đó là: ăn chay, cầu nguyện và làm việc bác ái. Thế nhưng Chúa Giêsu lại cảnh giác chúng ta về những khía cạnh có thể làm cho những việc đạo đức tốt đẹp này trở nên vô nghĩa và không có giá trị.
Một sự thật hiển nhiên của đời sống là rất khó để tìm ra một người làm bất cứ hành động đạo đức nào mà lại không mong mang lại một giá trị nào cho chính mình. Nói cách khác, không ai làm việc thiện mà lại không mong được phần thưởng nào đó. Thật vậy, nếu loại bỏ tất cả thưởng phạt ra khỏi cuộc sống thì chẳng khác nào cho rằng người tốt và kẻ xấu đều như nhau và điều này thì thật vô lý! Như thế, xem ra Chúa không quan tâm gì đến sự tốt hoặc xấu của con người! Như vậy chẳng có lợi gì mà ăn ngay ở lành và cũng có lý do chẳng có nền tảng gì để thực thi những việc đạo đức tốt lành! Thưởng và phạt là cần thiết để khiến cuộc đời có ý nghĩa.
Tin Mừng hôm nay cho thấy Chúa Giêsu không loại bỏ các phần thưởng mà các việc đạo đức tốt lành mang lại. Người hướng con người đến những giá trị thật của các việc đạo đức tốt lành. Chúa Giêsu cho thấy giá trị thật không bao giờ đến với người đi tìm phần thưởng. Một người luôn tính toán phần thưởng của mình là người luôn nghĩ về Chúa như là một quan án, một ông chủ hà khắc, và xem cuộc đời như là một bản kế toán mua bán đổi chác. Người đi tìm phần thưởng cho những việc làm của mình là người xây dựng tương quan với Chúa qua hình thức mua bán đổi chác. Tôi đi lễ, tôi làm những việc đạo đức thì Chúa phải thưởng cho tôi, bằng không tôi không đi lễ, không làm những việc đạo đức.
Giá trị thật của những việc đạo đức tốt lành hệ tại ở việc đi vào trong tương quan yêu thương với Thiên Chúa. Tương quan của một người con với người Cha đầy lòng yêu thương. Vì thế, một người làm việc đạo đức tốt lành rất có thể sẽ gặp những khó khăn, bất lợi về đời sống vật chất, nhưng lại đi vào trong tương quan yêu thương với Thiên Chúa.
Chính vì thế việc ăn chay không chỉ là nghi thức nhịn một miếng ăn, nhưng sâu hơn, ăn chay giúp chúng ta tập luyện giảm bớt tính xác thịt, giảm bớt tính ích kỷ cứ luôn tìm cách thoả mãn cho bản thân mình mà không quan tâm đến người khác. Cầu nguyện không phải là đọc thật nhiều kinh, nhưng là hướng lòng lên với Chúa, để sống gần gũi với Chúa hơn, từ đó ta có thể chiêm ngắm Chúa là Đấng giàu lòng thương xót, và để lòng thương xót của Chúa thấm vào suy nghĩ, vào tâm trí, vào cách nhìn và cách sống của chúng ta. Và làm việc bác ái không chỉ là giúp đỡ người khác cái này, cái kia nhưng hơn thế nữa là để tập cho lòng mình, cho con tim mình, cho đôi mắt mình, cho đôi tay mình mở ra không còn co cụm với những đòi hỏi của bản thân mà biết quan tâm đến nhu cầu của tha nhân.
Cho nên ăn chay, cầu nguyện và làm việc bác ái, tất cả những việc đạo đức đó có mục đích tập luyện cho chúng ta dần dần bước vào quỹ đạo lòng thương xót của Thiên Chúa, để chính mỗi người chúng ta cũng trở nên những con người biết xót thương như Thiên Chúa là Đấng giàu lòng xót thương.
Xin Chúa giúp cho mỗi người chúng ta luôn ý thức rằng mỗi lần chúng ta làm một viêc tốt lành đạo đức là mỗi lần chúng ta tiến sâu hơn vào trong tương quan với Thiên Chúa là Cha đầy lòng xót thương. Đây chính là ý nghĩa và cùng đích thật của cuộc sống con người.