Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Mátthêu ( Mt 12: 1-8)
1 Hôm ấy, vào ngày sa-bát, Đức Giê-su đi băng qua một cánh đồng lúa; các môn đệ thấy đói và bắt đầu bứt lúa ăn.2 Người Pha-ri-sêu thấy vậy, mới nói với Đức Giê-su: “Ông coi, các môn đệ ông làm điều không được phép làm ngày sa-bát!”3 Người đáp: “Các ông chưa đọc trong Sách sao? Ông Đa-vít đã làm gì, khi ông và thuộc hạ đói bụng?4 Ông vào nhà Thiên Chúa, và đã cùng thuộc hạ ăn bánh tiến. Thứ bánh này, họ không được phép ăn, chỉ có tư tế mới được ăn mà thôi.5 Hay các ông chưa đọc trong sách Luật rằng ngày sa-bát, các tư tế trong Đền Thờ vi phạm luật sa-bát mà không mắc tội đó sao?6 Tôi nói cho các ông hay: ở đây còn lớn hơn Đền Thờ nữa.7 Nếu các ông hiểu được ý nghĩa của câu này: Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế, ắt các ông đã chẳng lên án kẻ vô tội.8 Quả thế, Con Người làm chủ ngày sa-bát”.
SUY NIỆM 1
Nhóm biệt phái coi Chúa Giêsu như là đối thủ, họ thường hay bắt bẻ Chúa và các môn đệ về những chuyện lặt vặt như rửa tay trước khi ăn, giao tiếp chuyện trò với dân ngoại và người tội lỗi… Hôm nay họ lại bắt lỗi các môn đệvề việc bứt bông lúa miến mà ăn trong ngày Sabbat. Nhân việc này Chúa Giêsu dạy một bài học phải đối xử với nhaubằng tấm lòng yêu mến chân thành vì Thiên Chúa ưa thích lòng nhân từ chứ không cần hy lễ.
Ngày Sabát là ngày được thánh hiến dành cho Thiên Chúa và Thiên Chúa đã chọn ngày này như là dấu hiệu giao ước của Người với dân Do thái. Ngày Sabát cũng là ngày để nghỉ ngơi về thể chất cũng như tinh thần sau một tuần làm việc vất vả và mệt nhọc. Những người Biệt phái tức giận các môn đệ của Chúa Giêsu không phải vì các ông bứt lúa mà không có phép của chủ nhân; nhưng vì họ cho rằng các ông lỗi luật ngày Sabát.
Người Biệt phái và kinh sư là những người hay nệ luật cách mù quáng và thụ động. Họ đặt nặng luật lệ mà quên đi điều quan trọng là sự sống con người và lòng bác ái. Chúa Giêsu đã bênh vực các môn đệ và giúp họ hiểu rằng những nhu cầu cấp bách cho sự sống con người và lòng nhân từ thì được ưu tiên và đáng quý hơn cả hy lễ và các tập tục cổ truyền.
Ai cũng biết lòng nhân trọng hơn lễ vật nhưng lắm kẻ vẫn thích dùng lễ vật để “khuynh đảo” lòng nhân, khiến lòng nhân phải nghiêng ngửa! Hằng ngày chúng ta nghe nói đến biết bao nhiêu vụ tham nhũng hối lộ động trời xảy ra trên mọi lĩnh vực. Tiếp theo đó là biết bao việc làm sai trái được nhắm mắt làm ngơ. Hậu quả là những người thấp cổ bé miệng phải gánh chịu những bất công.
Thật vậy, phải chi người ta biết trọng lòng nhân hơn lễ vật thì đâu có chuyện người vô tội bị áp bức bất công! Một khi lễ vật bị đặt sai chỗ, bị dùng để mua chuộc, lấy lòng nhau thì lòng nhân sẽ không còn là lòng nhân nữa mà chỉ còn bất nhân.
Việc dành riêng một ngày nghỉ cho Thiên Chúa đã bị lạm dụng đến mức việc tuân giữ ngày Hưu lễ không còn là do tình yêu mến tôn thờ đối với Thiên Chúa, nhưng là một hình thức ràng buộc con người. Qua cuộc tranh luận với những người Biệt Phái về việc giữ ngày Hưu lễ, Chúa Giêsu mở rộng cho chúng ta thấy giá trị tôn giáo đích thực của ngày Hưu lễ, và do đó phải sống tinh thần ngày Hưu lễ đó như thế nào?
Cuộc tranh luận của Chúa Giêsu đều được trình thuật đầy đủ trong các Tin Mừng Nhất Lãm, nhưng nơi Tin Mừng Mátthêu, tác giả lưu ý hai điểm: thứ nhất, quyền hành của Chúa Giêsu trên các việc thực hành đạo đức; thứ hai, lòng nhân từ có ưu tiên trên việc thực hành đạo đức.
Trả lời cho thắc mắc của những người Biệt Phái tại sao các môn đệ Ngài không giữ luật Hưu lễ, Chúa Giêsu nhắc lại việc xẩy ra trong Cựu Ước liên quan đến Ðavít và những người tùy tùng khi đói, tức khi khẩn thiết, đã làm điều không được phép làm, hoặc việc các tư tế trong Ðền thờ không nghỉ ngày Hưu lễ mà cũng không mắc tội. Rồi Chúa kết luận: “Nếu các ông hiểu được ý nghĩa của câu này: “Ta muốn lòng nhân từ, chứ đâu cần lễ tế, ắt các ông sẽ chẳng lên án kẻ vô tội”. Lòng nhân từ phải là căn bản cho những phán đoán của chúng ta đối với anh em; cần phải hành xử theo lòng nhân từ này hơn là chỉ xét đoán anh em theo những việc bên ngoài.
Sống ở đời “nước trong quá thì không có cá, người xét nét quá thì không có bạn”. Cũng vậy, lề luật chỉ là phương tiện ví như con thuyền đưa lữ khách qua sông. Đến bến bờ rồi, người lữ khách phải để lại con thuyền ở đó mà tiếp tục hành trình. Nhóm biệt phái chỉ giữ luật một cách máy móc hình thức, nô lệ cho luật mà quên rằng tinh thần của luật mới là điều quan trọng.
Một lần nữa Chúa Giêsu đặt lại bậc thang giá trị của luật. Thời các ngôn sứ đã qua đi, Chúa Giêsu đến để mở ra một thời kỳ mới đầy tự do với luật yêu thương, một giới luật được viết trong trái tim mỗi người. Tình yêu ấy thấm đẫm từng trang Tin Mừng.
Mỗi bước chân Chúa đi tới đâu là mọi người được thi ân giáng phúc tới đấy. Nơi này Chúa chữa người bại liệt, chỗ khác Người cho kẻ chết sống lại. Chúa Giêsu đến để thực hiện sứ mạng của Đấng Mêsia là cứu rỗi con người. Nếu việc giữ luật làm cho con người cảm thấy nặng nề, bế tắc, tình huynh đệ bị tổn hại thì lề luật đó khác nào cái ách đè lên đầu lên cổ người khác. Thiên Chúa muốn con người sốnglề luật để tăng tưởng về đức tin với Thiên Chúa và tăng thêm tình yêu mến với tha nhân đồng loại thì việc giữ luật đó mới có ý nghĩa.
Ngày xưa biệt phái thuộc cả một “rừng luật” còn xã hội hôm nay thì xử với nhau bằng “luật rừng”, đây là một vấn đề nhức nhối. Sống trong một xã hội còn nhiều bất công, người ta dùng luật để đàn áp, công kích nhau hơn là để xây dựng, lòng người trở nên hẹp hòi ích kỷ, tình tương thân tương ái cạn kiệt, héo hon. Một khi thế giới này vắng bóng yêu thương thì hệ lụy của nó là sự bất chính, gian dối, lừa đảo và mọi thứ xấu xa khác.
Để diễn tả kinh nghiệm về tình yêu đối với Thiên Chúa Cha, Ngài nói: “Thầy và Cha Thầy là một”. Tình yêu càng sâu đậm bao nhiêu, sự gắn bó càng bền chặt bấy nhiêu. Bản chất của tình yêu là sự trao hiến, “ở lại” trong người khác và được nên một với nhau.
Điều này Chúa Giêsu đã khẳng định rõ ràng “Ai yêu thương thì ở lại trong Thiên Chúa và Thiên Chúa ở lại trong người ấy”. “Ở lại” để thuộc về nhau một cách trọn vẹn. Đức Giêsu Kitô đã không ngần ngại xóa mình đi, bỏ địa vị làm Con Thiên Chúa nhập thể vào trần gian mặc lấy thân phận con người bé nhỏ để ở lại với con người mãi mãi. Tình yêu Thiên Chúa đã xóa bỏ mọi ngăn cách về không gian, thời gian, xóa mọi rào cản, mọi sự chênh lệch giữa một bên là phàm nhân đầy yếu hèn tội lỗi với một vị Thiên Chúa đầy thánh thiện. Đức Giêsu nhập thể đã nối trời với đất, đem sự thánh thiện trải xuống trần gian, rút lại mọi khoảng cách và nâng con người lên địa vị làm con cái Thiên Chúa. Đây quả là một ân huệ lớn lao mà chỉ có Đức Giêsu thực hiện được qua cuộc khổ nạn và phục sinh. Trên thánh giá, trong giây phút cuối cùng, một dòng máu từ trái tim cực thánh Chúa Giêsu đổ ra, dòng máu tình yêu, dòng suối cứu độ.
Trang Tin Mừng hôm nay giúp mỗi người chúng ta tự vấn lương tâm mình. Giây phút nào đó, có thể chúng ta cũng hành động như những người Biệt phái xưa: khép mình với tha nhân, tự mãn trong những thói quen cố hữu của mình để không đưa tay ra giúp đỡ anh chị em những lúc họ cần đến sự trợ giúp của chúng ta. Thánh Giacôbê cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi đức ái trong cuộc lữ hành đức tin của chúng ta: “Hỡi người đầu óc rỗng tuếch, bạn có muốn biết rằng đức tin không có hành động là vô dụng không?” (Gc 2,20).
Hơn lúc nào hết người kitô hữu chúng ta phải soi mình vào gương sống của Chúa Giêsu để hiểu thế nào là tình yêu thương. Bởi lẽ Ngài chính là gương mẫu phản ánh dung mạo và tình yêu của Thiên Chúa Cha và đã yêu mến vâng phục ý Cha một cách trọn vẹn.
Huệ Minh
Chúng ta vẫn thường nghe những người khác tôn giáo nhận định về người Công Giáo như sau: “Những người theo đạo Công Giáo sướng thật! Ngày Chủ nhật họ ăn mặc đẹp, nghỉ ngơi để đi lễ nhà thờ”.
Lời nhận định tuy thật đơn sơ nhưng cũng đủ để cho chúng ta thấy rằng: Ngày Chúa Nhật là ngày của Chúa. Ngày tưởng niệm và tạ ơn Chúa vì Ngài đã tạo dựng nên tất cả cho con người hưởng dùng. Đồng thời cũng là ngày tưởng niệm hồng ân cứu chuộc của Đức Giêsu nơi lịch sử nhân loại. Trong ngày này, chúng ta thi hành việc bác ái, nâng đỡ những người túng thiếu, bần cùng. Đồng thời, chúng ta cũng dùng ngày này để làm mới lại tình yêu của mọi thành viên trong gia đình.
Như vậy, vì tình yêu, Thiên Chúa dựng nên tất cả. Cũng vì tình yêu, con người được đón nhận tất cả. Nên cũng chỉ có con đường duy nhất chính là tình yêu để dẫn đưa con người đến gặp Thiên Chúa và đến được với nhau.
Nếu làm mọi chuyện chỉ vì sợ tội, sợ mất chức, sợ tiếng chê, rồi sinh ra nhu nhược hay tàn ác trong khi thi hành bổn phận thì thật là tắc trách. Tự bản chất, con đường này không thể gặp được Thiên Chúa và không thể có mối tương quan thân tình với nhau, bởi vì nó được thi hành bằng mệnh lệnh của cái đầu mà không phải bằng tình thương của trái tim.
Hôm nay, Đức Giêsu khiển trách những người Pharisêu về thái độ nệ luật của họ, nên đã đánh mất đi tương quan với Thiên Chúa và với nhau trong tình yêu. Họ đã thể hiện và củng cố uy quyền của mình bằng sự tàn ác, vô nhân đạo và mất đi tính người. Vì thế, Đức Giêsu cho họ biết là lòng nhân hậu thì quý hơn của lễ được làm nên bởi sự ích kỷ, bất nhân, tàn ác. Thiên Chúa cần sự bao dung, tha thứ và nhân hậu trong của lễ. Vì thế, Đức Giêsu đã nói: “Ta muốn lòng nhân chứ không cần lễ tế” (Mt 12, 7).
Như vậy, Đức Giêsu nhấn mạnh đến ý nghĩa cốt lõi của ngày Sabát và đưa con người đến chỗ nhận ra ý định yêu thương của Chúa, đồng thời mời gọi con người biết cộng tác vào việc thánh hóa ngày ấy theo như ý Thiên Chúa muốn.
Lạy Chúa Giêsu, chúng con tạ ơn Chúa vì nhờ lề luật của Chúa mà chúng con được tự do, hạnh phúc. Xin cho chúng con biết tuân giữ luật vì lòng yêu mến. Amen.
Jos. Vinc. Ngọc Biển